آسانسور کششی یکی از پرکاربردترین و قدیمیترین سیستمهای آسانسور در جهان است که هنوز هم در ساختمانهای مسکونی، اداری و تجاری بهطور گسترده استفاده میشود. این نوع آسانسور بر اساس نیروی کشش سیمبکسل و تعادل وزنه کار میکند و به دلیل سرعت بالا، مصرف انرژی کمتر و قابلیت استفاده در ساختمانهای مرتفع، محبوبیت بالایی دارد. در این راهنما با عملکرد، انواع، اجزا، مزایا، معایب و هزینه نصب آسانسور کششی آشنا میشوید تا بتوانید بهترین تصمیم را برای پروژه خود بگیرید.
نحوه عملکرد آسانسور کششی
در آسانسورهای کششی، نیروی محرکه توسط موتور الکتریکی تأمین میشود. این موتور با چرخاندن فلکه کشش، باعث حرکت سیمبکسلها میشود که به کابین و وزنه تعادل متصلاند. وزنه تعادل با وزن کابین و نیمی از ظرفیت آن تنظیم میشود تا فشار روی موتور کاهش یابد.
مراحل عملکرد
- هنگام بالا رفتن، موتور فلکه کشش را در جهت بالا میچرخاند و کابین حرکت میکند.
- هنگام پایین آمدن، نیروی گرانش و تعادل وزنه باعث حرکت نرم و کنترلشده کابین میشود.
- سیستمهای جدید از موتورهای گیرلس (بدون گیربکس) استفاده میکنند که حرکت آرامتر و صدای بسیار کمی دارند.

انواع آسانسور کششی
۱. آسانسور کششی گیربکسی (Geared)
- مجهز به موتور و گیربکس مجزا.
- مناسب برای ساختمانهای متوسط تا ۱۰ طبقه.
- هزینه نگهداری پایین و عمر بالا.
- نسبت به مدل گیرلس، صدای بیشتری تولید میکند.
۲. آسانسور کششی گیرلس (Gearless)
- فاقد گیربکس است و موتور مستقیماً به فلکه کشش متصل میشود.
- مناسب برای ساختمانهای بلندتر از ۱۵ طبقه.
- عملکرد نرم، مصرف انرژی پایین و صدای بسیار کم.
۳. آسانسور کششی با موتورخانه (MR)
- موتور و تجهیزات در اتاقی مجزا در بالای چاه آسانسور نصب میشود.
- تعمیر و نگهداری آسانتر و دسترسی راحتتر برای سرویسکار.
- نیازمند فضای بیشتر برای نصب.
۴. آسانسور کششی بدون موتورخانه (MRL)
- موتور در داخل چاه نصب میشود و نیازی به اتاقک مجزا ندارد.
- مناسب ساختمانهایی با محدودیت فضا.
- هزینه نصب بالاتر ولی طراحی مدرنتر و اشغال فضای کمتر.
اجزای اصلی آسانسور کششی
- موتور اصلی: تأمینکننده نیروی محرکه سیستم.
- فلکه کشش: هدایتکننده سیمبکسل و کنترل جهت حرکت کابین.
- سیمبکسلها: عامل اصلی انتقال نیرو از موتور به کابین.
- وزنه تعادل: حفظ تعادل و کاهش فشار روی موتور.
- کابین آسانسور: فضای حمل مسافر یا بار.
- تابلو فرمان: کنترل حرکات و ایمنی سیستم.
- گاورنر: سیستم کنترل سرعت و توقف اضطراری.
مزایای آسانسور کششی
- سرعت بالا: امکان حرکت تا چند متر در ثانیه، مناسب برای ساختمانهای مرتفع.
- صرفهجویی در انرژی: وزنه تعادل فشار موتور را کاهش داده و مصرف برق را کم میکند.
- دوام و عمر بالا: در صورت نگهداری منظم، قطعات تا چند دهه عمر دارند.
- حرکت نرم و ایمن: در مدلهای گیرلس، لرزش و صدای حرکت به حداقل میرسد.
- مناسب برای ساختمانهای پرترافیک: طراحی برای تردد مکرر در محیطهای اداری و تجاری.
معایب آسانسور کششی
- نیاز به فضای بیشتر: مدلهای دارای موتورخانه نیاز به اتاق مجزا در بالای چاه دارند.
- هزینه اولیه بالا: تجهیزات موتور، فلکه و سیمبکسل گرانتر از مدلهای هیدرولیکی هستند.
- نصب پیچیدهتر: تنظیم دقیق سیمبکسل و همترازی نیاز به نیروی متخصص دارد.
- نیاز به سرویس منظم: تعویض سیمبکسل، بررسی ترمزها و روغنکاری قطعات باید دورهای انجام شود.

الزامات فنی و نکات نصب آسانسور کششی
- بررسی مقاومت سقف برای تحمل وزن موتور و فلکه.
- نصب دقیق ریلها و کنترل شاقولی با تلرانس استاندارد.
- استفاده از سیمبکسل با قطر و ظرفیت استاندارد.
- تهویه مناسب در موتورخانه جهت جلوگیری از گرمشدن موتور.
- رعایت فاصله ایمن بین وزنه تعادل و دیواره چاه.
مقایسه آسانسور کششی و هیدرولیکی
| ویژگی | آسانسور کششی | آسانسور هیدرولیکی |
|---|---|---|
| سرعت حرکت | بالا (تا ۲.۵ متر بر ثانیه) | پایینتر (تا ۱ متر بر ثانیه) |
| مصرف انرژی | کمتر با وزنه تعادل | بیشتر هنگام صعود |
| فضای مورد نیاز | نیازمند موتورخانه در MR | بدون موتورخانه در مدلهای خاص |
| هزینه نصب | بالاتر | کمتر |
| ایمنی در قطعی برق | نیاز به UPS | پایین آمدن خودکار کابین |
| مناسب برای | ساختمانهای بلند | ساختمانهای کمطبقه |
هزینه آسانسور کششی
قیمت نهایی آسانسور کششی بسته به عوامل زیر متفاوت است:
- نوع موتور (گیربکسی یا گیرلس).
- تعداد طبقات و ارتفاع چاه.
- ظرفیت کابین و طراحی داخلی.
- نوع درب (اتوماتیک یا نیمهاتوماتیک).
- برند قطعات و تابلو فرمان.
میانگین هزینه نصب آسانسور کششی برای ساختمانهای ۵ تا ۱۰ طبقه بین ۶۵۰ تا ۱۱۰۰ میلیون تومان است. مدلهای گیرلس یا بدون موتورخانه ممکن است تا ۱.۲ میلیارد تومان نیز برسند.
نگهداری آسانسور کششی
- سرویس منظم هر سه ماه یکبار.
- بررسی و تنظیم سیمبکسلها و فلکه کشش.
- کنترل روغن گیربکس و سلامت ترمزها.
- تست سیستم ایمنی گاورنر و ترمز اضطراری.
- مستندسازی سرویسها برای پیشگیری از خرابی.
کلام آخر
آسانسور کششی بهدلیل سرعت بالا، ایمنی مناسب و دوام طولانی، یکی از بهترین انتخابها برای ساختمانهای چندطبقه و پرتردد است. با انتخاب برند معتبر، نصب استاندارد و سرویس دورهای منظم، میتوان از عملکردی نرم، ایمن و اقتصادی در بلندمدت بهرهمند شد.
سوالات متداول درباره آسانسور کششی
۱. آسانسور کششی برای چند طبقه مناسب است؟
برای ساختمانهای ۵ تا بیش از ۳۰ طبقه، بسته به نوع موتور و ظرفیت قابل نصب است.
۲. تفاوت مدل گیربکسی و گیرلس چیست؟
مدل گیرلس صدای کمتر و سرعت بالاتری دارد ولی قیمت بالاتری نسبت به مدل گیربکسی دارد.
۳. آیا آسانسور کششی برای ساختمانهای بازسازیشده مناسب است؟
بله، در صورت انتخاب مدل MRL، نیازی به ساخت موتورخانه نیست.
۴. عمر مفید آسانسور کششی چقدر است؟
با سرویس دورهای منظم، بین ۲۰ تا ۳۰ سال عمر مفید دارد.