سرویس و نگهداری آسانسور نقش حیاتی در افزایش ایمنی، طول عمر تجهیزات و کاهش هزینههای بهرهبرداری دارد. بیتوجهی به نگهداری منظم باعث استهلاک سریع قطعات، توقف ناگهانی سیستم و بروز خطرات جدی برای ساکنان میشود. در این مقاله آموزشی، بهصورت گامبهگام با اصول نگهداری استاندارد، چکلیست بازدید، خطاهای رایج و روشهای بهینهسازی هزینه آشنا میشوید.

اصول استاندارد سرویس و نگهداری آسانسور
اهداف نگهداری
- ایمنی کاربران: شناسایی و رفع خطرات مکانیکی و برقی با بازرسیهای منظم.
- افزایش عمر مفید قطعات: کاهش سایش با روانکاری، تنظیم و کالیبراسیون دقیق.
- پیشگیری از توقفهای ناگهانی: انجام سرویس پیشگیرانه بهجای تعمیر اضطراری.
- مدیریت هزینهها: کاهش هزینه مالکیت (TCO) با برنامهریزی منظم و تحلیل خرابیها.
دورههای پیشنهادی سرویس
| نوع ساختمان | دوره سرویس | توضیح |
|---|---|---|
| اداری و تجاری پرتردد | ماهانه | بررسی کامل مکانیکی و الکتریکی |
| مسکونی معمولی | هر دو ماه | کنترل دربها، تابلو برق و سیستم نجات اضطراری |
| ویلایی یا کمتردد | فصلی | بازبینی فصلی اجزای اصلی و روانکاری قطعات |
در صورت بروز هرگونه لرزش، صدای غیرعادی یا توقف ناگهانی، باید بلافاصله بررسی خارج از برنامه انجام شود.
چکلیست بازدید ماهانه آسانسور
چاه و مسیر حرکت
- بررسی تراز و سلامت ریلها، براکتها و پیچها.
- اطمینان از تمیزی کامل کف چاه و عدم وجود نخاله یا روغن.
- بررسی کفشکها، بافرها و فاصله مجاز کابین از ریل.
کابین و دربها
- تست عملکرد قفلهای ایمنی و سنسور پرده نوری.
- بررسی سرعت باز و بسته شدن دربها و تنظیم توقف در طبقات.
- بررسی روشنایی، دکمهها، آلارم و پنل فرمان داخلی.
سیستم محرکه
- کششی: کنترل کشیدگی سیمبکسل و سایش فلکه.
- گیرلس/MRL: بررسی صدای بلبرینگ و سلامت کابلها.
- هیدرولیک: بررسی سطح روغن، نشتی و عملکرد پاوریونیت.
تابلو فرمان و برق
- بررسی خطاهای ثبتشده (Error Log) و تمیزی تابلو.
- کنترل فیوزها، اتصالات زمین (ارت) و تهویه.
- تست عملکرد سیستم نجات اضطراری (UPS).
تستهای عملیاتی
- تست اورسرعت و گاورنر طبق استاندارد ایمنی.
- بررسی توقف نرم و همترازی دقیق کابین در طبقات.
برنامه فصلی سرویس آسانسور
| فصل | اقدامات کلیدی | هدف |
| بهار | گردگیری تابلو و چاه، کنترل رطوبت و تهویه | پاکسازی پس از زمستان و بازبینی سنسورها |
| تابستان | کنترل دمای موتور و تهویه موتورخانه | جلوگیری از گرم شدن بیش از حد سیستم |
| پاییز | آببندی دربها و سرویس لولاها | پیشگیری از نفوذ باران و زنگزدگی |
| زمستان | بررسی باتری و UPS، جلوگیری از یخزدگی چاهک | حفظ عملکرد در دمای پایین |
خرابیهای رایج و روش رفع سریع
| علامت خرابی | علت احتمالی | راهحل پیشنهادی |
| لرزش یا تکان کابین | سایش ریل یا بالانس نادرست وزنه | تنظیم ریل و بالانس مجدد |
| توقف ناهماهنگ در طبقات | خطای درایو یا سنسور ارتفاع | کالیبراسیون مجدد درایو و سنسورها |
| باز یا بسته نشدن درب | خرابی غلطک یا سنسور پرده نوری | تمیزکاری ریل و تعویض سنسور معیوب |
| صدای غیرعادی | سایش فلکه یا بلبرینگ موتور | گریسکاری یا تعویض قطعات ساییدهشده |
| ریست مکرر تابلو برق | اتصالات شل یا دمای بالا | کنترل تهویه و محکمکاری اتصالات |
| نشت روغن در سیستم هیدرولیک | خرابی اورینگ یا شیلنگ | توقف فوری و تعویض قطعه فرسوده |
در صورت بروز هرگونه هشدار ایمنی یا گیر کردن کابین، عملیات باید صرفاً توسط تکنسین مجاز انجام شود.

مستندسازی و قرارداد نگهداری
نحوه مستندسازی
- ثبت دقیق اقدامات سرویس با تاریخ و نام تکنسین.
- ثبت خطاهای تابلو، نتایج تست بار و قطعات تعویضی.
- تعیین تاریخ دقیق سرویس بعدی و یادآور خودکار.
شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI)
| شاخص | تعریف | هدف |
| MTBF | میانگین زمان بین دو خرابی | افزایش تا حداکثر ممکن |
| MTTR | میانگین زمان رفع خرابی | کاهش تا حداقل ممکن |
| Uptime | درصد در دسترس بودن آسانسور | بیش از ۹۸٪ |
| TCO | هزینه کل مالکیت | کاهش تدریجی در طول سال |
نکات مهم در قرارداد نگهداری
- تعیین زمان حضور تکنسین در خرابیهای بحرانی (SLA).
- مشخص کردن اقلام مصرفی و قطعات اصلی مشمول قرارداد.
- گزارشدهی ماهانه همراه با شاخصهای عملکرد.
- آموزش نگهبان یا مدیر ساختمان برای واکنشهای اولیه.
روشهای کاهش هزینه نگهداری آسانسور
- انجام سرویس پیشگیرانه منظم بهجای تعمیرات اضطراری.
- استفاده از قطعات استاندارد و برندهای معتبر.
- استفاده از مانیتورینگ هوشمند و تحلیل خطاهای تکرارشونده.
- آموزش کاربران برای جلوگیری از استفاده نادرست.
- حفظ تمیزی چاهک و موتورخانه جهت جلوگیری از گردوغبار و رطوبت
اهمیت نگهداری اصولی با تیمهای متخصص
استفاده از تیمهای دارای مجوز و تجربه، تضمینکننده اجرای صحیح برنامههای ماهانه، فصلی و سالانه است. با انجام سرویس استاندارد و استفاده از قطعات باکیفیت، میتوان از خرابیهای پرهزینه جلوگیری کرد و عملکرد آسانسور را در وضعیت پایدار نگه داشت.
نکات ایمنی مهم در زمان سرویس آسانسور
- پیش از ورود به چاه آسانسور، منبع تغذیه باید قطع شود.
- هرگونه کار روی سیمبکسل، ترمز یا سیستم نجات باید توسط متخصص انجام شود.
- در ساختمانهایی با تردد بالا، وجود دفتر ثبت سرویس الزامی است.
- بعد از هر سرویس، تست عملکرد کامل باید انجام شود.
جمعبندی
اجرای یک برنامه منظم سرویس و نگهداری آسانسور، علاوه بر افزایش ایمنی و طول عمر سیستم، موجب صرفهجویی چشمگیر در هزینهها میشود. نگهداری پیشگیرانه به معنای انجام بررسیهای منظم، تعویض بهموقع قطعات و کنترل دقیق عملکرد سیستم است که نتیجه آن عملکرد پایدار، کاهش خرابی و رضایت بیشتر کاربران.
برای خرید آسانسور با بهترین قیمت و بهترین خدمات و سرویس، میتوانید با کارشناسان ما در تماس باشید.
سوالات متداول درباره سرویس آسانسور
چه زمانی باید سرویس آسانسور انجام شود؟
به طور معمول در ساختمانهای پرتردد هر ماه و در ساختمانهای مسکونی معمولی هر دو ماه یکبار باید سرویس کامل انجام شود. در صورت شنیدن صدای غیرعادی یا مشاهده حرکت نامنظم، سرویس خارج از برنامه توصیه میشود.
آیا سرویس آسانسور شامل تمیزکاری هم میشود؟
بله، تمیزکاری کف چاه، کفشکها و تابلو برق بخشی از سرویس استاندارد است، زیرا گردوغبار و روغن اضافی میتواند باعث بروز خرابی و خطرات ایمنی شود.
تفاوت سرویس پیشگیرانه و تعمیر چیست؟
سرویس پیشگیرانه با هدف جلوگیری از خرابی انجام میشود، در حالی که تعمیر پس از بروز مشکل است. سرویس منظم هزینه کلی نگهداری را تا ۴۰٪ کاهش میدهد.
سرویس آسانسور باید توسط چه افرادی انجام شود؟
تنها تکنسینهای دارای مجوز رسمی و آموزشدیده باید مسئول سرویس و تنظیمات باشند تا ایمنی کاربران تضمین شود.